Zinvolle activiteiten zorgen voor verbinding tussen ouderen

Door de stijgende zorgbudgetten en het tekort aan personeel in de sector ligt er steeds meer nadruk op preventieve maatregelen. De ouderen zelf hebben behoefte aan activiteiten die hun helpen om gezond en gelukkig hun laatste levensfase in te gaan. Met waardevolle activiteiten en een goede samenwerking met de partners groeit ons aanbod voor ouderen.

Persoonlijke drijfveer

Projectleider Kwetsbare ouderen Peggy van Mosselaar heeft daar, samen met haar team, in kleine maar betekenisvolle stappen naartoe gewerkt. Haar drijfveer daarbij is van persoonlijke aard. In de jaren als mantelzorger voor haar inmiddels overleden dementerende moeder, kreeg zij veel mee van het leven in de Rotterdamse verzorgingshuizen. “Het zette mij aan het denken over wat je nodig hebtom als volwaardig mens behandeld te blijven worden, juist als je dementerend bent”, vertelt Peggy. We zitten in haar studio waar zij, naast haar functie bij SKVR, als zelfstandig fotograaf werkt en zijn omringd door foto’s van haar moeder Fientje Ida Wenzel. In haar laatste jaren ondernam Peggy veel met haar moeder en dat legde zij vast in “een reis door haar geheugen”. Letterlijk door samen naar Oost-Java te reizen. En figuurlijk in foto, film en geuren in de serie Tali Pusat, die ook tentoongesteld werd onder andere bij Fotodok in Utrecht en volgend jaar bij museum Bronbeek in Arnhem.

“Mensen gaan vaak ‘klein praten’ tegen dementerenden, alsof iemand het niet meer begrijpt. Terwijl het vaak alleen het korte termijn geheugen is dat niet meer werkt”, legt Peggy uit. “Ik merkte aan mijn moeder dat ze juist behoefte had om zinvolle activiteiten te doen, te reflecteren op haar herinneringen. Maar dat soort activiteiten wordt niet vaak aangeboden, ook door een gebrek aan middelen bij zorginstellingen. Ik zag een rol voor mijzelf om dit te doorbreken en kreeg binnen SKVR de kans om dit op te pakken.” In het begin betekende dat vooral veel investeren. Zowel in contacten als in budget. Door veel activiteiten aan te bieden voor lage prijzen, bouwde Peggy gestaag aan haar netwerk. “Ik kon hier deels ook voortbouwen op het werk van collega Bernadet van Winden, die met haar dansprogramma Time to Dance al jaren belangrijk werk doet voor ouderen in samenwerking met zorg en welzijn. We hebben dat uitgebreid met workshops in andere kunstdisciplines zoals Schilderen, Poëzie en boetseren.”

Eenzaamheid is schadelijk

Waar in andere takken veel stil kwam te liggen tijdens Corona, kreeg het werk voor ouderen juist vleugels. “Het besef in de sector kwam al snel dat het schadelijk was dat ouderen eenzaam op hun kamertjes zaten te verpieteren. Contact en zinvol bezig blijven is juist voor deze groep van levensbelang.” Na een motie van DENK in de gemeenteraad werd Peggy door de gemeente benaderden zo ontstond het project Schilder je mee? met kunstenaar en docent Mart Bechtold. “We begonnen online, in samenwerking met de lokale omroep OPEN Rotterdam, maar gelukkig mochten we al snel weer live want dat werkt voor deze mensen echt beter.” Schilder je mee? is inmiddels een begrip en begint binnenkort aan de derde editie.

Maar de online ontwikkelingen waren ook niet terug te draaien en zo ontstond in samenwerking met Aafje ouderenzorg en met steun van het Fonds voor Cultuurparticipatie het project Hybride Kunstworkshops voor ouderen. “Daarin combineren we eigenlijk het beste van twee werelden”, vindt Peggy. “We zenden de lessen online uit maar de ouderen volgen het met elkaar op hun vertrouwde locatie.” Het project is na een aantal maanden al een groot succes. “We kunnen op deze manier veel meer ouderen bereiken en houden bovendien de kosten laag”, verklaart Peggy. “De deelnemers blijken het fijn te vinden dat ze niet meer hoeven te reizen en de begeleiders hebben dankzij onze trainingen een inhoudelijke rol gekregen in het goed laten verlopen van de lessen, wat ze zeer waarderen. Maar het mooist blijft de trots van de ouderen op hun werk. Veel van deze mensen hebben een talent dat er door omstandigheden in hun leven nooit uitgekomen is. Het is prachtig dat dat op deze manier dan toch nog boven komt.”

Nieuwe samenwerkingen

Er staan nog veel meer mooie projecten op de rol voor de komende tijd. “Het groeit omdat er vertrouwen is tussen de partners. Dat komt ook door de tijd die we daar ingestoken hebben. We werken vanuit een gezamenlijk doel aan een gedeeld probleem. Praktisch en inhoudelijk vullen we elkaar daarbij aan waardoor we echt iets aan elkaar hebben en bovendien van elkaar leren. En daarbij kunnen we gebruik maken van allerhande budgetten die er lokaal en landelijk beschikbaar zijn voor deze doelgroep. Het blijft een uitdaging om dat duurzaam te maken want na de ontwikkelfase moeten dit soort programma’s bestendigd worden. “Door slimme constructies als bij Hybride en door de zorgmedewerkers en vrijwilligers zelf ook steeds meer te leren hopen we ook daar een bijdrage te kunnen leveren.”

Interview door: Janine Kratzenberg