Cultuureducatie op het MBO

In tegenstelling tot het Primair- en Voortgezet onderwijs, zijn er op het MBO geen verplichtingen van overheidswege. Er zijn geen geoormerkte budgetten. En hebben de studenten er wel affiniteit mee? We spreken erover met Laura Goedee, coördinator MBO, die zichzelf omschrijft als “een spin in het web tussen de opleidingen, studenten en kunstenaars”. Impact maken, een positief verschil maken in het leven van jongeren, is haar drijfveer.

“Het klopt dat er officieel weinig geregeld is met betrekking tot kunst en cultuur op het MBO. Toch is er veel in beweging en ik zie een positieve ontwikkeling, zeker in Rotterdam. Per september 2021 is cultuureducatie bijvoorbeeld een vast onderdeel binnen het curriculum van Zadkine Startcollege niveau 1. Vanuit het KCR (Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam) is een werkgroep Kunst en Cultuur in het MBO actief, waar wij aan deelnemen. Daar wisselen culturele instellingen kennis uit, delen we onze ervaringen en maken we ons ook sterk naar buiten toe om het belang van cultuureducatie voor het MBO te benadrukken.

Bevlogen docenten
Maar ook op de scholen zelf zie ik welwillendheid. Eerst voelt de drempel soms hoog: ze willen wel maar weten niet waar te starten. Dan begint het vaak bij bevlogen docenten die inzetten op een andere manier van leren en een brug slaan naar de rest van de organisatie. Geld is altijd een issue, maar als iemand er echt voor gaat lukt het eigenlijk altijd om dingen voor elkaar te krijgen. En als er dan eenmaal iets staat en er resultaten zichtbaar zijn, inspireert dat anderen weer om er ook mee aan de slag te gaan. Zo groeit onze relatie met de MBO’s en wordt de samenwerking steeds waardevoller.

Cultuureducatie als middel
Het afgelopen jaar was lastig voor veel studenten. Voor de opleidingen was de eerste prioriteit om de studenten veiligheid te bieden in een onzekere tijd met allerlei nieuwe regels. Gelukkig hebben we door middel van online cultuureducatie een bijdrage kunnen leveren. Nu lijkt er weer perspectief te zijn en ook het Nationaal Onderwijsprogramma biedt kansen en budget. We willen graag iets betekenen voor MBO studenten en dat kan op verschillende vlakken. De inzet van cultuureducatie bevordert bijvoorbeeld de sociaal-emotionele ontwikkeling van studenten, maar ook groepsvorming en zelfexpressie. Er is veel eenzaamheid geweest in dit coronajaar. Studenten hebben elkaar niet kunnen zien en ook de meeste andere activiteiten in hun leven kwamen stil te liggen. Kunst kan bij uitstek een rol spelen om dit alles te verwerken, ontspanning te bieden en om weer een nieuwe start te maken. Het is een middel om jezelf te uiten, naar elkaar te luisteren, elkaar te begrijpen. Dat kan bijvoorbeeld via theater, schrijven of rap. Verschillende opleidingen benaderden ons al om iets moois te ontwikkelen voor de introductieweken na de zomervakantie. Hiermee helpen we studenten letterlijk de drempel naar school weer over.

Maatwerk
Deze persoonlijke benadering kenmerkt de gelijkwaardige samenwerking tussen SKVR en het MBO. “Je kunt natuurlijk gewoon iets van onze website kiezen en dat is prima. Maar het liefst ga ik in gesprek met een school over wat ze willen bereiken met hun studenten. Waar lopen ze tegen aan en hoe kunnen wij ze daarbij helpen? Een samenwerking wordt altijd ingestoken vanuit eigenaarschap van de studenten zelf en de te behalen leerdoelen. Vervolgens ontwikkelen wij in een team met vakcoördinatoren en kunstenaars een aanbod dat past bij de vraag. Een mooi voorbeeld daarvan was de serie workshops Professionele beroepshouding die tot stand kwam in samenwerking met Bas de Reus van Zadkine Business College. Hij constateerde dat in de stap voor leerlingen van het VMBO naar het MBO behoefte is aan inzicht in hoe je je beweegt in een professionele omgeving. Waarom is het belangrijk dat je een beleefd mailtje naar een potentiele werkgever stuurt, hoe spreek je iemand aan op de werkvloer, dat soort dingen. In de workshops ging studenten praktisch aan de slag onder begeleiding van theaterdocenten. Op die manier ervaarden ze zelf het effect van hun eigen handelen. Dan weet je waar het over gaat. De workshops konden we per opleiding aanpassen. Een tandartsassistente komt in andere situaties terecht dan een boekhouder maar met die professionele beroepsomgeving krijgen ze allemaal te maken.”

Jezelf zijn
Met de afstand van de studenten tot kunst en cultuur valt het volgens Laura wel mee. “Ze denken zelf in eerste instantie vaak ook dat ze er niks mee hebben maar ongemerkt is cultuur natuurlijk gewoon onderdeel van hun leven. De workshops vinden ze eerst vaak spannend en dan zijn ze afwachtend maar ze komen er vaak zo anders uit. De manier van les krijgen ervaren ze vaak als positief. Er is ruimte voor hun eigen inbreng, je beweegt vanuit van jij weet en kan en dat is vaak meer dan ze zelf denken. Alles wat de jongeren nu al zijn is van toegevoegde waarde en daarmee kunnen ze zichzelf en anderen veel leren. Dat geeft zelfvertrouwen, inzicht en het gevoel dat je gezien wordt. Als je vanuit die ervaring leert voel je meer eigenaarschap over de stof en groeit de betrokkenheid. Om een goede aansluiting te maken is ook de inzet van de juiste kunstprofessional belangrijk. We zoeken altijd naar een goede match en kiezen docenten die dicht bij de doelgroep staan. Liefst iemand uit de buurt die ook weer een connectie met het netwerk om de school heeft en studenten kan doorverwijzen als daar interesse voor is. Want die impact willen we uiteindelijk allemaal maken voor de student. Dat zij de smaak te pakken krijgen en op zoek gaan naar meer, in welke vorm dan ook.”

Interesse in een samenwerking? Mail Laura via l.goedee@skvr.nl 

Interview voor Janine Kratzenberg